Nieznany polski laureat Oscara z 1983 r.

 

Zbigniew Rybczyński rodził się w 1949 w Łodzi. Ukończył liceum plastyczne w Warszawie. Po szkole średniej przez rok pracował w Studiu Miniatur Filmowych jako animator. W 1969 rozpoczął studia na wydziale operatorskim łódzkiej PWSFTviT. Był uczestnikiem awangardowej grupy Warsztat Formy Filmowej. Podczas studiów i tuż po ich ukończeniu zrealizował, zgodnie z obranym kierunkiem, jako operator kilka etiud i filmów krótko- i średniometrażowych.

Po uzyskaniu dyplomu w 1973 realizował, oparte przede wszystkim na animacji, filmy autorskie w Studiu Małych Form Filmowych Se-Ma-For w Łodzi. Dwa lata spędził w Wiedniu, na kontrakcie Filmu Polskiego, zajmując się przede wszystkim pracą dydaktyczną. W 1983 otrzymał Oscara za wyprodukowany w studiu Se-Ma-For film „Tango” w kategorii Najlepszy Krótkometrażowy Film Animowany, przyznanym za rok 1982. Był to, co warto podkreślić, pierwszy Oscar dla Polaka.  

Po tym wyróżnieniu zdecydował się pozostać w USA i tam powstawały jego następne filmy. „Tango” jest metaforą współczesnego świata, który podlega coraz procesom informatyzacji. Reżyser w genialnych obrazach oddał techniczny aspekt programowania tzw. pętlę a raczej pętlę nieskończoną, która występuje, kiedy programista źle skonstruuje warunek jej zatrzymania. O relacjach między filmem i informatyka czytaj   tutaj

Rybczyński realizował filmy krótkometrażowe na taśmie wideo i wideoklipy na zamówienia stacji telewizyjnych. Od 1986 jego ulubioną techniką stało się wideo; system wysokiej rozdzielczości (High Definition - HD) umożliwia pracę nad filmem w integralnym związku z komputerem. W 1987 otworzył własne studio (Zbig Vision Studio) w Hoboken pod Nowym Jorkiem, gdzie produkował filmy w systemie HD. Zyskał ogromną popularność jako realizator wideoklipów muzycznych. W ciągu trzech lat powstało ich ok. 30. W ramach tego gatunku stworzył wideoklip do muzyki Johna Lennona (Imagine), uznawany za arcydzieło i często zaliczany ze względu na swój artyzm do gatunku filmowego. Studio w Hoboken produkowało także filmy reklamowe. Powstały tu jednak przede wszystkim najciekawsze dzieła Rybczyńskiego w systemie HD, Schody, Czwarty wymiar, Orkiestra i Kafka.

Film „Schody” jest arcydziełem naszego reżysera, który wykorzystując zdjęcia z filmu S. Eisensteina „Pancernik Potiomkin” nakłada na stare zdjęcia nowe postacie i nową akcje. Była to prawdziwa rewolucja w kinie. W tym czasie reżyser współpracował blisko z nieżyjącym już artystą malarzem Miłoszem Benedyktowiczem, korzystając z jego pomysłów scenograficznych. W 1992 zmuszony był zamknąć studio. Uciekając od komercji w sztukę bardziej ambitną, nie był w stanie utrzymać produkcji. W latach 1994-2001 przebywał w Niemczech, pracując w międzynarodowym eksperymentalnym ośrodku filmowym w Berlinie (CBF - Centrum für Neue Bildgestaltung), którego był współtwórcą. Wykładał też w Akademii Sztuki Medialnej (Kunsthochschule für Medien) w Kolonii, Columbia University w Nowym Jorku, Yoshiba University of Art and Design w Tokio. W 2001 powrócił do USA, gdzie kontynuował prace nad nowymi programami komputerowymi dla potrzeb produkcji filmowej. W 2009 roku Zbigniew Rybczyński po latach pracy za granicą zdecydował się powrócić do Polski. Podjął się prowadzenia Szkoły Animacji 3D i Efektów Specjalnych - Drimagine utworzonej przy Wyższej Szkole Biznesu w Nowym Sączu. Obecnie reżyser prowadzi na terenie Wytwórni Filmów Fabularnych we Wrocławiu uczelnię o nazwie Wrocławskie Studia Technologii Wizualnych. Ośrodek ma zajmować się realizacją filmów i badaniami nad obrazem. Placówka kształcić ma specjalistów w dziedzinie multimediów.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Piotr Piętak