Szerokopasmowy Internet - znou klęska rządu

Polityka ministra Boniego to same „zwycięstwa” pijarowe i niekończące się klęski w wykorzystaniu pieniędzy unijnych na informatyzację kraju. Jak wiadomo Polska otrzymała ponad 1 mld euro na stworzenie szerokopasmowej infrastruktury Internetu. Wydarzyło się jednak niewiele i istnieje realne zagrożenie, że unijne dotacje nie zostanie w pełni wykorzystane - ostrzega Najwyższa Izba Kontroli.

NIK skontrolowała stan inwestycji w infrastrukturę szerokopasmową. Najważniejsze wnioski to brak koordynacji pomiędzy poszczególnymi projektami i ministerstwami za nie odpowiedzialnymi, skomplikowane procedury przetargowe, obawa samorządów przed korzystaniem z unijnych funduszy. Komentarz do tych informacji jest ewidentny:

MAiC zapowiadał zwiększenie koordynacji pomiędzy ministerstwami i pomiędzy ministerstwami i samorządami rezultaty są dokładnie odwrotne od zaplanowanych. Ta nowa klęska rządu jest spowodowana samym powstaniem MAiC, który z definicji – tak to zapisano w Konstytucji - nic nie może koordynować, ponieważ nie może narzucić swoich rozwiązań – nawet jeżeliby były one fantastyczne – innym ministerstwom. MAIC pogłębia bałagan i komplikuje jeszcze bardziej procedury umożliwiające wykorzystanie pieniędzy unijnych : raport NiK wykazuje to w sposób niezwykle przekonywujący

Z ustaleń kontroli NIK wynika, że większość zaplanowanych inwestycji związanych z budową szerokopasmowego Internetu ledwo ruszyła, albo zatrzymała się na etapie przygotowań. W ramach programu Rozwój Polski Wschodniej (RPW) planowano do 2015 r. położyć ponad 10 tys. km światłowodów, dzięki czemu dostęp do sieci szerokopasmowej uzyskałoby ponad milion mieszkańców.

Choć samorządy województw będące beneficjentami projektu zawarły umowy o dofinansowanie z Unii Europejskiej (ponad miliard złotych), to jednak do zakończenia kontroli w ogóle nie rozpoczęto budowy Sieci Szerokopasmowej Polski Wschodniej (projekt w ramach RPW). Przyczyną były m.in. błędy i braki jakie popełnił wykonawca w kolejnych wersjach studium wykonalności projektu oraz brak inwentaryzacji istniejącej sieci. Wniosek : kompletny brak nadzoru państwa nad firmami informatycznym, pisałem o tym wielokrotnie.

Niewiele więcej udało się zrobić w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO). Zakładano, że do 2015 r. powstanie 3,5 tys. km światłowodów, dzięki czemu prawie 5 mln osób będzie mieć szybki Internet. Realizacja tych założeń nie wygląda jednak już tak różowo. Do zakończenia kontroli NIK położono zaledwie 42 km sieci, a dostęp do niej uzyskało nieco ponad 150 tys. osób. Według Ministerstwa Rozwoju Regionalnego trudności w realizacji projektów w ramach RPO wynikały m.in. z ich rozległości i stopnia skomplikowania, dodatkowym utrudnieniem była też konieczność uzyskania notyfikacji pomocy publicznej w Komisji Europejskiej. Resort zwraca też uwagę na skomplikowane procedury i długotrwałość postępowań odwoławczych, które mają miejsce w przypadkach postępowań przetargowych.

Jednym z priorytetów programu Innowacyjna Gospodarka jest wsparcie małych firm, które chcą dostarczać Internet na obszarach, na których prowadzenie takiej działalności jest nieopłacalne. Chodzi o dostarczanie Internetu na odcinku tzw. "ostatniej mili" czyli pomiędzy węzłem sieci szkieletowo-dystrybucyjnej, a użytkownikiem końcowym. W założeniach programu 2,5 tys. takich małych firm miało dostarczać szybki Internet dla 100 tys. podmiotów. Jednak według ustaleń kontrolerów tylko siedmiu przedsiębiorców rozpoczęło taką działalność, a korzysta z niej jedynie ok. 1600 podmiotów. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy są opóźnienia w budowie sieci regionalnych.

Według Najwyższej Izby Kontroli niski poziom zaawansowania poszczególnych projektów wskazuje, że zakładane cele w programach operacyjnych mogą nie zostać zrealizowane. A co za tym idzie trzeba będzie oddać unijne dotacje. Spiętrzenie prac w końcowym okresie projektów, może mieć fatalny wpływ na jakość ich wykonania. Sytuacji nie ułatwia późne rozpoczęcie projektu systemowego (realizowanego w ramach PO IG działanie 8.3) polegającego na prowadzeniu działań koordynacyjnych na poziomie strategicznym, wspieraniu samorządów w zakresie prowadzonych inwestycji oraz zwiększeniu dostępu do wiedzy i innowacyjnych rozwiązań technologicznych.

Piotr Piętak